"განსაცდელი"

ადამიანის ცხოვრებაში დგება დრო, როდესაც მას უჩნდება ერთი მარტივი და მთავარი კითხვა: "ვინ ვარ მე?", ან "რისთვის ვარ აქ?..." არა აქვს მნიშვნელობა რომელ რელიგიას ან მიმდევრობას იზიარებს, ან იზიარებს თუ არა საერთოდ, ეს კითხვა ყველას თუ არა, თითქმის ყველას უჩნდება. რომელი კუთხიდანაც არ უნდა შეხედო, რელიგიის, ფილოსოფიის, ეზოთერიკის, მეცნიერების ან თუნდაც ცრურწმენის, მიზეზ-შედეგობრიობის კანონზომიერების განცდა მეტნაკლებად ყველას უწევს.

ნებისმიერი გადმოსახედიდან, მიუხედავად სხვადასხვა რწმენისა თუ ხედვისა, კარგის და ცუდის, სიკეთის და ბოროტების აღქმა ძირითადად ერთგვაროვანია. ჩვენს ცხოვრებაში ყოველთვის ხდება რაღაც ან "კარგი" ან "ცუდი", მაგრამ ამ ცნებებს მხოლოდ იმის მიხედვით განვსაზღვრავთ და ვარქმევთ სახელებს, ვისთვის რა არის კარგი ან ცუდი. ერთისთვის კარგი შეიძლება ფატალური აღმოჩნდეს მეორისთვის, ან პირიქით. მაგრამ, უფრო მნიშვნელოვანია ის, თუ როგორ აღვიქვამთ ამას ჩვენ თვითონ. დავუშვათ, პირობითად "ცუდი" ერთის აღქმით შეიძლება სასჯელი იყოს, მეორესთვის გამოცდა, მესამესთვის წყალობა, მეოთხესთვის გაკვეთილი და ა.შ. ხშირად (უფრო სწორად თითქმის ყოველთვის), გამონაკლისების გარდა, განსაცდელს "ცუდის" სტატუსს ანიჭებენ, იშვიათად, რომ მისით კმაყოფილი იყოს ვინმე. თვითონ სიტყვა "განსაცდელი" კი არც ცუდს გამოხატავს, არც კარგს, ის უბრალოდ განსაცდელია, გამოსაცდელი, გასავლელი.. ანუ ის რაც უნდა განიცადო, მეტი არაფერი. მაგრამ, განსაცდელს, რატომღაც მხოლოდ "ცუდს" ეძახიან, და არასოდეს "კარგს", ეს ცნება მხოლოდ ცუდის ასოციაციას ტოვებს, ფაქტია.

განსაცდელი კი იმიტომაც არის "განსაცდელი", რომ თავს ვცდით აქ, ფაქტობრივად გამოცდას გავდივართ, გამოცდა კი როგორც "ცუდით", ასევე "კარგით" შეიძლება მოხდეს, და... მე თუ მკითხავთ, მეორე შემთხვევა ბევრად სახიფათოა, ვიდრე პირველი. გარდა იმისა, რომ მეორე უფრო სახიფათოა, ემატება ის ფაქტორიც, რომ მას საერთოდ არ თვლიან "განსაცდელად" და მოუმზადებელი ხვდებიან მას. როგორც იტყვიან "გაფრთხილებული - შეიარაღებულიაო", ამ შემთხვევაში კი სწორედ დაუცველობის ფაქტორი მუშაობს იმ გაგებით, რომ ჩვენ მას გამოცდად არ აღვიქვამთ, შესაბამისად ვერც სიფხიზლეს ვინარჩუნებთ, და აი სწორედ აქ, ღიად რჩება ჩვენი აქილევსის ქუსლი.

ჩვენ "ვიცით" (უფრო სწორად დოგმად გვაქვს სისხლში გამჯდარი), რომ ტკივილი და მწუხარება გამოცდებია ჩვენი ცხოვრების გზაზე, მისი გაძლება და გადატანა სულს ზრდის. მართალია ბევრი მაინც ვერ უძლებს მათ, მაგრამ ასე თუ ისე ყველამ ვიცით ეს და მინიმუმ ვცდილობთ გაძლებას, ვის რამდენად გამოსდის, ეს უკვე სხვა საკითხია. მაგრამ... დაფიქრებულხართ რამდენად უფრო მძიმე გამოცდაა კეთილდღეობა? რამდენად უფრო რთულია ამ დროს გაუძლო მის ცდუნებას და არ დაივიწყო "მთავარი"?

ჩემი აზრით, ვინც კეთილდღეობას "უძლებს" და არ ივიწყებს, უფრო მეტ გმირობას სჩადის, ვიდრე გაკოტრებით ან ნებისმიერი უბედური შემთხვევით დამწუხრებული ადამიანი, რომელიც მწუხარების ჟამს გახდა იძულებული გაეხსენებინა ეს "მთავარი". პირადად მე ბევრი ასეთი ფაქტი მახსოვს ჩემს გარშემო, და სამწუხაროდ, ბევრი ისეთიც, რომელიც მსგავსმა "იძულებითმა" ჩარევამაც ვერ გამოაფხიზლა. კიდევ ბევრი ისეთი მახსოვს, ვისაც უამრავი ტკივილი გადაულახავს, მაგრამ სულ მცირე სიკეთეს ვერ გაუძლო, მაგ: გაუძლო ომს, მაგრამ ომის მერე ვერ გაუძლო სიამაყეს; გაუძლო ცდუნებას, მაგრამ ცდუნების მერე ვერ გაუძლო ქედმაღლობას; გაუძლო სიღატაკეს, მაგრამ - ვერ გაუძლო შურს... და უამრავი მსგავსი, რომელი ერთი ჩამოვთვალო.

ამაზე ერთი აღმოსავლური სიბრძნე მახსენდება: კეთილი ადამიანი ის კი არ არის ვინც ბევრ სიკეთეს აკეთებსო, არამედ ის - ვისაც ბოროტების გაკეთება არ შეუძლიაო.

სამწუხაროდ, მტერი სწორედ იქ გამარცხებს, სადაც მას ყველაზე ნაკლებად ელი, სადაც სიფხიზლე და მზაობა ნულის ტოლია. არასწორად ნუ გამიგებთ, და ნუ იფიქრებთ, რომ კეთილდღეობას ან "სიკეთეებს" ვეძახი მტრებს, არა, პირიქით, ისინი მართლაც სიკეთეებია, იმიტომ რომ საუკეთესო გამოცდებია ჩვენთვის. მხოლოდ იმის თქმა მინდა, რომ მათი უგულვებელყოფა არ შეიძლება, ამ დროს ყველაზე მეტი სიფხიზლე გვმართებს. ყველა განსაცდელი, "კარგი" თუ "ცუდი" - გზა არის მხოლოდ, რომლის გავლაც აუცილებლად გვიწევს. გზა არ შეიძლება იყოს კეთილი ან ბოროტი, ასე მხოლოდ ჩვენს მიერ განვლილი შეიძლება შევაფასოთ, რომლის შედეგიც მხოლოდ ჩვენზეა დამოკიდებული, იმის და მიხედვით, თუ როგორ გავივლით მას.

ამიტომ... "სიკეთეებს" სწორი გამოყენება უნდათ, ცოდნა უნდა მათ გამოყენებას, დაფასება სჭირდება - სიფრთხილით და ფაქიზად მოპყრობა, პირველ რიგში კი სწორად შეფასება სჭირდება ამ სახის განსაცდელებს, მათი ეფემერულობის გაცნობიერება. ჩვენ ხშირად ვკარგავთ ამ სიკეთეებს, რახან ჩვენით ვერ ვახერხებთ და არ გამოგვდის მათი გამოყენება, რის შემდეგაც უკვე "გვაიძულებს" სამყარო მოვწყდეთ მათ, გავჩერდეთ, გავიყინოთ ადგილზე და გავიხსენოთ "მთავარი", დავსვათ მთავარი კითხვები და... ვიპოვოთ მთავარი პასუხები.

/26.10.2016/