ტკივილი - შეგრძნების დონეზე არის მხოლოდ ფაქტი. ტკივილის მიზეზი კი შეიძლება უამრავი იყოს, ამიტომ ცალსახად ვერ დავარქმევთ მას "ცუდს" ან "კარგს", აქედან გამომდინარე ვერც ადამიანის მდგომარეობას მივცემთ შეფასებას.
ადამიანების აზრი იყოფა, როდესაც საქმე ტკივილს და მწუხარებას ეხება. ერთნი თვლიან, რომ მწუხარება და ტკივილი "დაბალი საფეხურის" განცდებია, სხვები პირიქით... სინამდვილეში კი თვითონ ტკივილი კი არა, მისი გამომწვევი მიზეზია მთავარი.
რამდენნაირი ტკივილი და ტანჯვა არსებობს? რა მიზეზები შეიძლება ჰქონდეთ მათ?... არსებობს შიშისგან გამოწვეული ტკივილი, არსებობს შურისგან და შურისძიებისგან გამოწვეული ტანჯვა, ან სურვილების დაუკმაყოფილებლობისგან და თუნდაც სიძულვილის სიჭარბისგან გამოწვეული მწუხარება... მაგრამ, ეს მხოლოდ და მხოლოდ მედლის ერთი მხარეა, ერთი უკიდურესობა. მეორე კი ბევრად ამაღლებულია, ფართო და ღრმა განცდაა, ეს თანაგრძნობით გამოწვეული თანა-განცდაა, ტყუილად არ ჰქვია მას "თანაგრძნობა"... ადამიანი რეალურად განიცდის სხვა ადამიანის ტკივილს, გრძნობს მას, ისევე როგორც საკუთარი სხეულის ერთერთ ნაწილს და თანადგომას უცხადებს. ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ მასთან ერთად დეპრესიაში გადაეშვას თავით, ან მწუხარება გააორმაგოს, არა... თანაგრძნობა დახმარების შეთავაზებაა მისი მხრიდან და არა უიმედობის ჩასახვა. ძალიან ფაქიზია ეს ზღვარი და ხშირად ბანალური "გულის აჩუყება" თანადგომად ირაცხება. თანაგრძნობის დროს ადამიანი არ განუდგება სხვებს და შესაბამისად, როგორც ერთი ორგანიზმი, ისე აღიქვამს სხვა ყველა დანარჩენს. რათქმაუნდა ის გრძნობს "საკუთარ" სხეულში ტკივილს, მაგრამ პანიკის ნაცვლად ცდილობს დაეხმაროს სხვას.. რეალურად საკუთარ თავს.
თანაგრძნობაზე კიდევ უფრო მაღალი საფეხურია - მსხვერპლი და თავგანწირვა, რაც ყოველთვის ტკივილთან და ტანჯვასთან ასოცირდება. ეს მისი ასე ვთქვათ "ფასია". თუკი ტკივილი არ ფიგურირებს, მსხვერპლის არსი ბათილდება. სწორედ ამიტომაც ჰქვია მას "მსხვერპლი", რომ ის ადამიანისთვის მტკივნეულია და მიუხედავად ამისა, მაინც მიდის თავგანწირვაზე. განსხვავება ნებაშია, თავისუფალ არჩევანში. მსხვეპლზე ადამიანი გაცნობიერებულად მიდის, მისთვის ეს "ტანჯვა" რეალურად სიხარულია. ეს არის სრული მიმღებლობის და მიმდობლობის მდგომარეობა, აი სწორედ ის მდგომარეობა, როდესაც ქრისტემ ჯვარზე გაკვრის დროს თქვა: "იყოს ნება შენი...". ცნობიერი თავგანწირვით მიღებული ტანჯვა ღვთიურია.
ვიცი ბევრს გაახსენდება აღმოსავლური სწავლებების ერთერთი დოგმა, რომ თურმე "მსხვერპლი საჭირო არაა". აქაც ამ ტერმინის მეორე უკიდურესი კუთხიდან ხედვის პრობლემა დგას. მსხვერპლი უნდა იყოს ნებაყოფლობითი, ცნობიერი, და მხოლოდ ამის შემდეგ ხდება ტკივილის სუბლიმაცია სიხარულის ფაზაში. სუბლიმაციის გარეშე ტკივილში დარჩენა დამანგრეველი ხდება ადამიანისთვის. რეალურად ეს ფიზიკური თუ ემოციური ტკივილი, რომელსაც ვერ გაექცევი და, გინდა - არ გინდა ფიზიკურად მაინც გრძნობ, ამავდროულად იძენს ექსტაზური სიხარულის განცდას. ტკივილი ტკივილად რჩება, უბრალოდ იცვლება აღქმა. სწორედ აქ ჩანს ამ განცდის ბუნების ამაღლებული მდგომარეობა, მისი ღვთიურობა... ეს სრული გაცემაა საკუთარი თავის ხარჯზე.
რუმი ამბობს: "ჭრილობებიდან შემოდის ჩვენში სინათლე"-ო. მისი ტკივილი არ ეტეოდა ერთი კონკრეტული პიროვნების საზღვრებში, არ იყო ეგოისტური, მისი ტკივილი სიფართოვით სამყაროს ედრებოდა. მისივე სიტყვებია: "გატეხილ გულში ეძებეთ განძიო". იგივეს ამბობს აურობინდოც: "ჩვენი სულის ნანგრევებში უნდა ვეძებოთ გასაღებიო"... "ტანჯვა და ტკივილი დიდი შეგნებისა და ღრმა ბუნების პატრონთათვის მუდამ სავალდებულოა. ჭეშმარიტად დიდი ადამიანები, უთუოდ უნდა გრძნობდნენ დიდ ნაღველსაც ამქვეყნად." თეოდორ დოსტოევსკი... ჰალილ ჯებრანი კი გვეუბნება: "როგორც ხილის კურკა ტყდება, იმისთვის, რომ გულმა მზე დაინახოს, ასევე უნდა შეიცნოთ ტკივილიო"... დიახ, ნგრევა არ ხდება უმტკივნეულოდ. სწორედ ამ ნგრევით გამოწვეული ტკივილია ის მსხვერპლი, რომლიდანაც ჭუპრი პეპლად იბადება.
ადამიანების აზრი იყოფა, როდესაც საქმე ტკივილს და მწუხარებას ეხება. ერთნი თვლიან, რომ მწუხარება და ტკივილი "დაბალი საფეხურის" განცდებია, სხვები პირიქით... სინამდვილეში კი თვითონ ტკივილი კი არა, მისი გამომწვევი მიზეზია მთავარი.
რამდენნაირი ტკივილი და ტანჯვა არსებობს? რა მიზეზები შეიძლება ჰქონდეთ მათ?... არსებობს შიშისგან გამოწვეული ტკივილი, არსებობს შურისგან და შურისძიებისგან გამოწვეული ტანჯვა, ან სურვილების დაუკმაყოფილებლობისგან და თუნდაც სიძულვილის სიჭარბისგან გამოწვეული მწუხარება... მაგრამ, ეს მხოლოდ და მხოლოდ მედლის ერთი მხარეა, ერთი უკიდურესობა. მეორე კი ბევრად ამაღლებულია, ფართო და ღრმა განცდაა, ეს თანაგრძნობით გამოწვეული თანა-განცდაა, ტყუილად არ ჰქვია მას "თანაგრძნობა"... ადამიანი რეალურად განიცდის სხვა ადამიანის ტკივილს, გრძნობს მას, ისევე როგორც საკუთარი სხეულის ერთერთ ნაწილს და თანადგომას უცხადებს. ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ მასთან ერთად დეპრესიაში გადაეშვას თავით, ან მწუხარება გააორმაგოს, არა... თანაგრძნობა დახმარების შეთავაზებაა მისი მხრიდან და არა უიმედობის ჩასახვა. ძალიან ფაქიზია ეს ზღვარი და ხშირად ბანალური "გულის აჩუყება" თანადგომად ირაცხება. თანაგრძნობის დროს ადამიანი არ განუდგება სხვებს და შესაბამისად, როგორც ერთი ორგანიზმი, ისე აღიქვამს სხვა ყველა დანარჩენს. რათქმაუნდა ის გრძნობს "საკუთარ" სხეულში ტკივილს, მაგრამ პანიკის ნაცვლად ცდილობს დაეხმაროს სხვას.. რეალურად საკუთარ თავს.
თანაგრძნობაზე კიდევ უფრო მაღალი საფეხურია - მსხვერპლი და თავგანწირვა, რაც ყოველთვის ტკივილთან და ტანჯვასთან ასოცირდება. ეს მისი ასე ვთქვათ "ფასია". თუკი ტკივილი არ ფიგურირებს, მსხვერპლის არსი ბათილდება. სწორედ ამიტომაც ჰქვია მას "მსხვერპლი", რომ ის ადამიანისთვის მტკივნეულია და მიუხედავად ამისა, მაინც მიდის თავგანწირვაზე. განსხვავება ნებაშია, თავისუფალ არჩევანში. მსხვეპლზე ადამიანი გაცნობიერებულად მიდის, მისთვის ეს "ტანჯვა" რეალურად სიხარულია. ეს არის სრული მიმღებლობის და მიმდობლობის მდგომარეობა, აი სწორედ ის მდგომარეობა, როდესაც ქრისტემ ჯვარზე გაკვრის დროს თქვა: "იყოს ნება შენი...". ცნობიერი თავგანწირვით მიღებული ტანჯვა ღვთიურია.
ვიცი ბევრს გაახსენდება აღმოსავლური სწავლებების ერთერთი დოგმა, რომ თურმე "მსხვერპლი საჭირო არაა". აქაც ამ ტერმინის მეორე უკიდურესი კუთხიდან ხედვის პრობლემა დგას. მსხვერპლი უნდა იყოს ნებაყოფლობითი, ცნობიერი, და მხოლოდ ამის შემდეგ ხდება ტკივილის სუბლიმაცია სიხარულის ფაზაში. სუბლიმაციის გარეშე ტკივილში დარჩენა დამანგრეველი ხდება ადამიანისთვის. რეალურად ეს ფიზიკური თუ ემოციური ტკივილი, რომელსაც ვერ გაექცევი და, გინდა - არ გინდა ფიზიკურად მაინც გრძნობ, ამავდროულად იძენს ექსტაზური სიხარულის განცდას. ტკივილი ტკივილად რჩება, უბრალოდ იცვლება აღქმა. სწორედ აქ ჩანს ამ განცდის ბუნების ამაღლებული მდგომარეობა, მისი ღვთიურობა... ეს სრული გაცემაა საკუთარი თავის ხარჯზე.
რუმი ამბობს: "ჭრილობებიდან შემოდის ჩვენში სინათლე"-ო. მისი ტკივილი არ ეტეოდა ერთი კონკრეტული პიროვნების საზღვრებში, არ იყო ეგოისტური, მისი ტკივილი სიფართოვით სამყაროს ედრებოდა. მისივე სიტყვებია: "გატეხილ გულში ეძებეთ განძიო". იგივეს ამბობს აურობინდოც: "ჩვენი სულის ნანგრევებში უნდა ვეძებოთ გასაღებიო"... "ტანჯვა და ტკივილი დიდი შეგნებისა და ღრმა ბუნების პატრონთათვის მუდამ სავალდებულოა. ჭეშმარიტად დიდი ადამიანები, უთუოდ უნდა გრძნობდნენ დიდ ნაღველსაც ამქვეყნად." თეოდორ დოსტოევსკი... ჰალილ ჯებრანი კი გვეუბნება: "როგორც ხილის კურკა ტყდება, იმისთვის, რომ გულმა მზე დაინახოს, ასევე უნდა შეიცნოთ ტკივილიო"... დიახ, ნგრევა არ ხდება უმტკივნეულოდ. სწორედ ამ ნგრევით გამოწვეული ტკივილია ის მსხვერპლი, რომლიდანაც ჭუპრი პეპლად იბადება.
