სამართლიანობა

ხშირად პატიება ყველაზე დიდი სასჯელია, ხოლო სამართლიანობა - შურისძიება... ან პირიქით.

მიფიქრია სამართლიანობაზე, არაერთხელ... მიფიქრია როგორ უნდა აღასრულო სამართლიანობა შურისძიების გარეშე. ფაქტია, სამართლიანობა ერთერთ უმაღლეს ცნებად ითვლება, შურისძიება კი პირიქით. აი დაუკვირდით... ადამიანმა ადამიანი მოკლა, სამართლიანია თუ ის დაისჯება, მაგრამ საკმარისია ეს სამართლიანობა შენით აღასრულო, აუცილებლად შურისძიება დაერქმევა და არა სამართლიანობა, ხომ?.. ფაქტია ისიც, რომ სამყაროში არსებობს კანონზომიერება, მიზეზ - შედეგობრიობა, ანუ, დასასჯელი აუცილებლად დაისჯება, არაფერი ქრება უკვალოდ, არცერთი ქმედება, შენი ხელით მოხდება ეს თუ სხვისი, დღეს თუ ხვალ, ღმერთის ჩარევით თუ სამყაროსი, მაგრამ ყოველ ქმედებას მოყვება შედეგი. ჩვენ ამ დროს "გვევალება" პატიება, და... ამ მხრივ რომ დავუფიქრდეთ, ალბათ მართლაც ყველაზე დიდი სასჯელია ხანდახან ეს, რადგანაც ამ შემთხვევაში "პატიება" ნიშნავს დამნაშავე სამყაროს გადასცე "დასასჯელად", ფაქტობრივად სამყაროს (ან ღმერთს) სთხოვ შენს მაგივრად იძიოს შური. გაიხსენეთ რამდენ "მორწმუნეს" უთქვამს ასეთი ფრაზა: "ღმერთი გადაუხდის!" ნუთუ ეს პატიებაა? თუ პატიობ... გულით თუ პატიობ, მაშინ სურვილიც აღარ უნდა გქონდეს მისი დასჯის. პილატეს ქმედებას მაგონებს ეს ამბავი: "მე ხელები დამიბანიაო", მომენტალურად ღმერთს ჰკიდებენ პასუხისმგებლობას მის დასჯა-არდასჯაზე. ამასობაში გადის დრო, იმ "დამნაშავეს" ავიწყდება თავისი ქმედება და უცებ, ერთ მზიან და მშვენიერ დღეს არსაიდან თავზე ეცემა უბედურება, თან საერთოდ ვერ ხვდება რატომ ან რისთვის. სხვათაშორის (ჩემი დაკვირვებიდან) რაც მეტი დრო გადის, მით უფრო მძიმედ ეცემა. აი მაგალითად, როცა კონკრეტულად მას კი არა, მის უახლოეს და უსაყვარლეს ადამიანებს ემართებათ რაიმე ცუდი და მართალია, გაკვეთილი მისთვისაა, თუმცა ამ "გაკვეთილს" უახლოესი ადამიანების უბედურების ხარჯზე სწავლობს. და ფიქრობ... ხომ არ ჯობდა არ მეპატიებინა და მაშინვე მომეთხოვა "სამართლიანობის აღდგენა"?.. უფრო ჰუმანური ხომ არ იქნებოდა?

არადა, სამართლიანობაც რომ "გვევალება"? იქნებ ამიტომაც ითვლება სამართლიანობა უმაღლესად?

Справедливость по отношению к ближнему следует воздавать безотлагательно; медлить в таких случаях - значит быть несправедливым. /Жан де Лабрюйер/

კი, შეიძლება აქ იმაზეა საუბარი, როცა ადამიანი სიკეთეს გვიკეთებს და ჩვენც უნდა დავუბრუნოთ ეს სიკეთე, მაგრამ ზოგადად სამართლიანობაში როგორც სიკეთე, ბოროტებაც ისევე იგულისხმება. მეორეს მხრივ, თუ ადამიანი უმნიშვნელო არაა ჩვენთვის, მართლაც, უფრო ჰუმანური ხომ არ იქნება სამართლიანობის აღდგენა მოითხოვო მყისვე?

და საერთოდაც, რითი განსხვავდება შურისძიება სამართლიანობისგან? ალბათ მხოლოდ იმით, თუ რა გმართავს და რა გამოძრავებს ამ დროს. სამართლიანობის პრინციპი არის ის, რომ მსგავსი ქმედება იმ კონკრეტული თუ სხვა ადამიანისგან აღარ განმეორდეს, ერთგვარი მაგალითია სხვებისთვის და დადებითი აქვს ის, რომ ბოროტება მეტნაკლებად შემცირდეს, შურისძიების დროს კი პირადი ინტერესი დგას წინ, ამ დროს არავინ ფიქრობს იმაზე, მისი მხრიდან სამართლიანობის აღდგენა რეალურად კარგს მოიტანს თუ ცუდს? იქნებ ამ "სამართლიანობამ" უფრო მეტად გააბოროტოს ადამიანი და უარეს ქმედებამდე მიიყვანოს? თუკი ნამდვილად დარწუნებული ხარ, რომ შენი სამართლიანობა სამყაროს ოდნავ მაინც შეცვლის უკეთესობისკენ, თუკი დარწმუნებული ხარ, რომ პირადი ინტერესი უფრო წინა პლანზე არ დგას და ნამდვილად სასიკეთოდ აკეთებ, მიუხედავად საზოგადოების შეფასებისა, რომელიც აუცილებლად მაინც შურისძიებად ჩაგითვლის, შეიძლება საკუთარ სინდისთან ეს სტატუსი მოხსნა. სინდისი კი ამაზე "თვალს არ დახუჭავს" არცერთ შემთხვევაში, ეს სულის კარნახია, და თუ ამ ქმედების დროს შინაგანად გაწუხებთ სინდისი, ესე იგი მაინც შურისძიებას აქვს ადგილი. Чтобы научить людей любить справедливость, надо показать им результаты несправедливости. /Адам Смит/

პატიება ამ დროს თავის დაზღვევაა. იმ უდიდესი ადამიანების მხრიდანაა თავის დაზღვევა, ვინც პატიებისკენ მოუწოდებს კაცობრიობას, რადგანაც კაცობრიობა (ყოველშემთხვევაში მისი უდიდესი ნაწილი) ჯერ არაა მზად იმისთვის, რომ უმაღლესი სამართლიანობა პირადი ინტერესის გარეშე აღასრულოს. მას ეს ჯერ არ შეუძლია. ამისთვის დიდი პასუხისმგებლობაა საჭირო, იმდენად დიდი, რომ... შეიძლება მთელ სამყაროზეც კი, ვინაიდან ნებისმიერი ჩვენი ქმედების დროს დარწმუნებული უნდა ვიყოთ, რომ სამყარო სულ ცოტათი მაინც შეიცვლება უკეთესობისკენ. ვის შეუძლია თავის თავზე აიღოს ამხელა ტვირთი, როცა საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობისთვისაც კი არ გვყოფნის ძალა?

ვინაიდან ამხელა პასუხისმგებლობისთვის ბევრი არ არის მზად, ამიტომ:

მართალია სამართლიანობა ბოროტებას ამცირებს სამყაროში, მაგრამ სამართლიანობის აღსრულება საკუთარი ხელით - ეს შურისძიებაა;

ტკივილი სულს კურნავს, მაგრამ ტკივილის მიყენება სხვისთვის - ეს ძალადობაა;

ცრემლი გულს არბილებს, მაგრამ განზრახ ატირო სხვა - ეს ბოროტებაა;

ბოლოს და ბოლოს სიკვდილიც კი სულიერი გადმოსახედიდან, სულაც არაა სიკვდილი და სულის დაბადებაა, სიკეთეა სულისთვის, მაგრამ მოკლა ადამიანი - ეს უკვე ცოდვაა.

/01.11.2016/