არ ცოდნა - არ ცოდვაა (???)

"არ ცოდნა ციხეა ღმერთისთვის. ცოდნა ღმერთის სასახლე!" რუმი

ალბათ ტყუილად არ ქვია ცოდნას სინათლე, უვიცობას კი - სიბნელე. და თუკი სინათლე ღმერთთან გვაახლოვებს, ხოლო სიბნელე ბოროტების სინონიმია, ნებისმიერი სიბნელე, უვიცობით გამოწვეული - იგივე ბოროტებაა. არ ვიცი, საიდან მოვიდა ფრაზა “არცოდნა - არცოდვააო”, რომელ უგუნურს დასჭირდა საკუთარი ბნელი ქმედების გასამართლებლად, მაგრამ ფაქტია, დღეს ამ ფრაზით მეტი ხელმძღვანელობს, ვიდრე თუნდაც “გიყვარდეს მტერი შენი”-თ.

როგორ შეიძლება არცოდნა და უვიცობა უცოდველობით ან გინდაც სიბრიყვით შემოსო, და რა მნიშვნელობა აქვს “იცის” თუ “არ იცის” ადამიანმა თეორიულად, როცა ეს მის შინაგან მდგომარეობას ასახავს. როგორ შეიძლება სიკეთე დაარქვა, ან თუნდაც უბოროტობად ჩათვალო რეალურად ბოროტი საქციელი, მხოლოდ იმიტომ, რომ “არ იცის”, ან პირიქით, როგორ ვერ უნდა დაინახო სიკეთე მაშინ, როცა ადამიანი ნებით აკეთებს მას და არა იძულებით. ჩვენ ხომ აქ სულიერ, შინაგან ცოდნაზე ვლაპაკობთ და არა დასაზუთხ კანონებზე... უბრალოდ წარმოვიდგინოთ ორი განსხვავებული ადამიანი, რომელთაგანაც ერთი ჩვეულებრივი ადამიანია, რომელსაც არასოდეს გაუგია ათი მცნების შესახებ, მაგ: არა კაც ჰკლა, და არც სისხლის სამართლის კოდექსი გადაუშლია არასოდეს, მოკლედ რომ ვთქვათ, არ იცის, რომ კაცის კვლა “ცუდია”, ხოლო მეორე ათეისტი (პირობითად), რომელმაც იცის ათი მცნების შესახებ, თუმცა მისთვის ღირებულ ინფორმაციას არ წარმოადგენს (ინფორმაციას და არა ცოდნას, სწორად გამიგეთ), ანუ ცოდვად არ თვლის. ამ ორ ადამიანს საერთო მხოლოდ ის აქვთ, რომ კანონი არცერთისთვის არ არის შემაფერხებელი ფაქტორი. მაგრამ, პირველი კლავს, მეორე არა (პირობითად, თუმცა მსგავსი კონკრეტული ფაქტები ხშირია)... რატომ? თუკი პირველ შემთხვევას უვიცობით გავამართლებთ, ეს ავტომატურად ნიშნავს, რომ ამ ადამიანში სიბოროტის ნაპერწკალი არ არის და ვთვლით, რომ უბრალოდ არ ცოდნის ბრალია? ან თუკი ადამიანი ამკრძალავ ფაქტორებს უარყოფს, მაგრამ მაინც ვერ აღმართავს ხელს თუნდაც ცხოველის მოსაკლავად, ეს მის სიკეთეზე არ უნდა მეტყველებდეს? და საერთოდაც, ამისთვის მცნება და მითითება უნდა გვჭირდებოდეს? ცოტა უფრო გავართულებ კითხვას და... თუ მე დაწერილი მცნებები და კანონების შიში მაფერხებს არ ჩავიდინო ბოროტება, ეს ავტომატურად ჩემს სიკეთეზე მეტყველებს???

“ცოდვა” როგორც ასეთი, სწორად იმაში მდგომარეობს, რომ ადამიანს სინათლისკენ სწრაფვა არ აქვს. ის მუდმივად სიბნელეში ზის და მეტიც, ამით იმდენად კმაყოფილია, რომ თავის სიბნელეს “უწყინარი” უვიცობით და სიბრიყვით ამართლებს. ოღონდ “ცოდნაში” ადათ-წესების, კანონების და მცნებების ცოდნას არ ვგულისხმობ, იმ შინაგან, თანდაყოლილ სინათლეს ვგულისხმობ, რომელიც მუდმივად უნდა ვზარდოთ ჩვენში, იმ სულის კარნახს, სინდისად წოდებულს, რომელიც საზოგადოებრივ მორალსაც კი არ სცნობს, თუკი თვითონ ჯანმრთელი და სრულფასოვანია. უვიცობა - სიბნელედ წოდებული, სიბნელე კი თავის მხრივ ბოროტებად წოდებული, მხოლოდ ადამიანის სულიერ მოუმწიფებლობაზე მეტყველებს, რომლისთვისაც სინათლე სრულიად უცხოა იმისთვის, რომ მისკენ სწრაფვა ჰქონდეს, მისი “ბნელი” სიბრიყვე სიბრძნის “სინათლეს” უბრალოდ არ სცნობს. ეს ორი უკიდურესი პოლუსია.

...კი, რა თქმა უნდა, ჩვენშია ორივე პოლუსი, ორივე უკიდურესობა, და მთლიანობაში ორივე ერთიაო მეტყვით, ერთი - მეორის მშობელია, მაგრამ არა ასე პირდაპირი გაგებით, არა იმ გაგებით, რომ სამყაროები ვანადგუროთ. სამყაროში სინათლე და სიბნელე აბსოლუტურ ჰარმონიაში არიან, ისევე როგორც დღე და ღამე, ან მზე და მთვარე, იქ აბსოლუტური ბალანსია, რომელიც ჩვენ გარეთ კი არა, საკუთარ შინაგან სამყაროშიც კი ვერ დაგვიმყარებია. აბსოლუტის პრიზმაში კი სიკეთე და ბოროტებაც სხვა რაკურსით ჩანს და არავინ იცის, ერთი კონკრეტული ადამიანის თუნდაც მკლელობა რამდენ სიკეთეს მოუტანს მთელ სამყაროს, მაგრამ ეს ჩვენს კომპეტენციაში არ შედის, ამისთვის მინიმუმ ის უმაღლესი ცოდნაა საჭირო, სწორედ ის შინაგანი სიბრძნე - სინათლე, რომელსაც ასე ვუარყოფთ და გავურბივართ. მაგრამ ბრძენმა ყოველთვის იცის, რომ ბალანსი და ჰარმონია საკუთარ თავში უნდა მოიპოვოს და არა გარეთ.

"გუშინ ძალიან ჭკვიანი ვიყავი, სამყაროს შეცვლა მინდოდა. დღეს ბრძენი ვარ, ასე რომ, საკუთარ თავს ვცვლი!" რუმი

სამყარო კი თავისით აბალანსებს “კანონებს”. ჩვენგან განსხვავებით მას ამის უნარი აქვს. მე თუ უვიცობით ხელს ჩავყოფ მდუღარე წყალში, ეს რა თქმა უნდა “ცოდვად” არ ჩამეთვლება, არც ბოროტებად ითვლება ერთი შეხედვით და არც არავინ დამსჯის ამის გამო, ამაში დამნაშავე მხოლოდ მე ვარ, მე თვითონ, ჩემი უვიცობით დავიზიანე თავი, პრინციპში “ბოროტება” მივაყენე საკუთარ თავს, მაგრამ ფაქტია, მე ხელი დამეწვება, და ისიც ფაქტია, რომ ჩემმა არ ცოდნამ "სიკეთე" არ მომიტანა... ეს ბუნების კანონია, სამყაროს კანონზომიერება, მდუღარე წყალმა არ იცის, რომ მე მას ჩემი უვიცობით არ ვუფრთხოდი და ამ ფაქტორს ჩემს გამო “ვერ გაითვალისწინებდა”, ვერ დაარღვევდა თავის კანონებს... და როგორც მსგავს ფიზიკურ ქმედებებზე გვაქვს შინაგანი ინსტიქტი, რომელიც გვკარნახობს ამა თუ იმ სიტუაციებში როგორ მოვიქცეთ, ზუსტად ასე გვკარნახობს ის შინაგანი ცოდნაც, რისი გაკეთება შეიძლება და რისი არა, ან მინიმუმ რას რა მოყვება. ჩვენ ხშირად “უცოდინრობით” ვიმართლებთ თავს, რაც დიდი სიბრიყვეა, იმდენად, რამდენადაც არ გვინდა ამ სიბნელიდან თავის დაღწევა და გამოსავლის მაგივრად მხოლოდ გამართლებებს ვეძებთ.

“ბნელ დროებაში კარგად ჩანს ნათელი ადამიანები” -ო, თქვა რემარკმა, ისევე როგორც ბნელ ცაზე მოკაშკაშე ვარსკვლავები. ხოდა... რატომ უნდა ვიყოთ ვარსკვლავების მშთანთქავი შავი ხვრელები, როცა თავად ვარსკვლავებივით შეგვიძლია ნათება?

/15.11.2016/