среда, 18 января 2017 г.

უპირობო სიყვარული

ყველაზე თუ არა, ალბათ ერთერთ ყველაზე აქტუალურ თემად ითვლება დღეს - უპირობო სიყვარული. სადაც არ უნდა გავიხედოთ ყველა უპირობო სიყვარულზე საუბრობს, ან გვასწავლის, ან მიგვითითებს, ან მოითხოვს, ან გვმოძღვრავს... ყველა... ისე საუბრობს თითქოს თავად უკვე მის მწვერვალზე არიან და ზემოდან თითის დაქნევით და შემპარავი ცინიზმნარევი ქედმაღლობით ჭკუას გვარიგებენ. ძალიან ბევრი ფიქრობს რომ შეუძლია უპირობოდ უყვარდეს...
ცოტა ხნის წინ, ერთერთ მსგავს წერილში (სადაც ძირითადად ადრესატიც ისევ მე თვითონ ვარ ხოლმე), ვიკამათე, თუ რას ნიშნავს "გიყვარდეს ადამიანი ისეთი, როგორიც შექმნა ღმერთმა" (დოსტოევსკი), ვიკამათე ბევრი იმასთან დაკავშირებით, თუ რას ნიშნავს ზოგადად იყო ისეთი, როგორიც ღმერთმა შეგქმნა, და თუ რატომ არ შეიძლება ამ ფრაზაში მოიაზრებოდეს ის ნაკლოვანებები, როგორებადაც ვიქცევით შემდგომ... იმიტომ რომ, როდესაც ადამიანი მოდის მოთხოვნით: "მიმიღე ისეთი, როგორიც ვარ!", ძირითადად გულისხმობს იმას, რადაც იქცა თვითონ და არა იმას, როგორადაც "შექმნა ღმერთმა". მოკლედ... გავლილი თემაა.
სხვა რამის თქმა მინდა. 1. გიყვარდეს ადამიანი ისეთი, როგორიც შექმნა ღმერთმა და 2. გიყვარდეს უპირობოდ, არ არის ერთი და იგივე!
...და არ გთხოვ "სიტყვაზე მენდო", უბრალოდ ვეცდები ავხსნა. ალბათ ნებისმიერ ადამიანს რომ ჰკითხო, რას ნიშნავს ან ერთი ან მეორე ცნება, გეტყვის, რომ უნდა გიყვარდეს ყველაფრის მიუხედავად, ანუ: მიუხედავად მისი წარსულისა, მიუხედავად მისი ქმედებებისა, მიუხედავად მისი შეცდომებისა და შეცოდებებისა და ა.შ. ამ დროს ერთის შემთხვევაშიც მცდარია ეს წარმოდგენა და მეორეშიც. ზოგადად, საფუძველშივე არასწორი წარმოდგენა და მიმართულება თავისთავად გარანტია ხდება მცდარი გზის არჩევის შემდგომ. პირველი შემთხვევა უკვე ავხსენით. ის ბევრად მარტივია მეორესთან შედარებით, ვინაიდან იქ მხოლოდ იმის გაცნობიერება და გააზრება გვიწევს, რამდენად სუფთა და ნათელი იყო ადამიანი თავდაპირველად (შექმნისას). როგორც ძველი ბრძენი ადამიანები ამბობენ, "ადვილია ყოვლადწმინდა და უცოდველი ღმერთის შეყვარება" (შამსი), მთავარი ეგ კი არა, ისაა, რომ შეიყვარო ადამიანი - არც ისეთი წმინდა და უცოდველი, როგორიც ღმერთმა ჩაიფიქრა. უფრო სწორად, ასეთ ადამიანში დაინახო ის პირველსაწყისი სიწმინდე და სინათლე, მისი სამოსის (სხეულის) მიღმა აღმოაჩინო ეს უნიკალური ქმნილება და სამოსის გამო არ შეიძულო, თორემ დაძონძილი სამოსის შეყვარებას არავინ გვთხოვს, ან რაში გვჭირდება? დღეს შეიძლება მეფურად გვეცვას, ხვალ ბომჟივით, ეს ხომ არ ცვლის ამ სამოსის მატარებლის თვისებებს? უბრალოდ ის ნაკლოვანებები, ანუ ის რაც "აცვია" მას დროებით, არ უნდა გავაიგივოთ მის მატარებელთან. ეს მარტივია (შეიძლება ბევრისთვის არც ისე, მაგრამ მერწმუნე, მეორესთან შედარებით ნამდვილად მარტივად მოგეჩვენება).
რაც შეეხება მეორეს... გიყვარდეს უპირობოდ. დაფიქრებულხარ რას ნიშნავს ცნება “უპირობოდ”?.. ანუ რეალურად თუ დაფიქრებულხარ და არა ისე, რომ მოკლედ მიპასუხო: "პირობების გარეშეო".
ყველას - ყველა "უპირობოდ" უყვარს იქამდე... სანამ კონკრეტულად მას არ შეეხება. მთელი სამყაროც კი შეიძლება ასე გიყვარდეს, ბალახებიდან დაწყებული ვარსკვლავებით დამთავრებული, რატომაც არა, და მხოლოდ ამ დროს ახსოვთ ეს "უპირობო"... მაგრამ, საკმარისია ამ სამყაროს რომელიმე პატარა ნაწილი, ნაგლეჯი, ერთი პატარა კომეტა, ან თუნდაც ერთი პატარა ფოთოლი გზად გადაეღობოს, ცუდად ან მტკივნეულად შეეხოს, მომენტალურად ავიწყდება.
ავიწყდება მაშინაც, როცა ტკენენ, როცა ატყუებენ, ძარცვავენ, ღალატობენ, ამცირებენ... მე არ ვცდილობ ეს ნაკლოვანებები გავამართლო, ეს ცალკე პრობლემაა - მეორე ადამიანის პრობლემა, ახლა პირველზე ვსაუბრობთ - ნატკენზე, მოტყუებულზე, შეურაცხყოფილზე, დამცირებულზე... მას იქამდე შეეძლო "უპირობოდ" ჰყვარებოდა ისე, (როგორც ბევრი მიიჩნევს) რომ არ დაინტერესებულიყო მისი წარსულით, მისი შეცდომებით და ნაკლოვანებებით, ოღონდ ეს მხოლოდ და მხოლოდ მის წარსულს ეხება, წარსულს და სხვას, ანუ მან "აპატია" ის რაც სხვას ატკინა, მაგრამ ის ხომ სხვა იყო და ის ხომ წარსული იყო, მან ხომ "მიიღო" უპირობოდ?? ყოველშემთხვევაში თვითონ ასე თვლის.. ეს მას არ ეხება! სამაგიეროდ ეხება მის მიმართ და ახლა ჩადენილი იგივე ქმედებები. ასეთ დროს სხვა პრიორიტეტები იკავებენ წინა პლანს: სიამაყე, ეგოიზმი, უკადრისობა, დაუმსახურებლობა, საკუთარი თავის პატივისცემა, თავმოყვარეობაც კი, რომელიც სინამდვილეში ცუდი თვისება ნამდვილად არ არის (თუ რა თქმა უნდა ეგოს სიყვარულში არ გვერევა). რეალურად თავმოყვარეობის გარეშე შეუძლებელია სხვა გიყვარდეს, მითუმეტეს უპირობოდ, ეს აქსიომაა და მაინც... პირობა პირობაა. ის მის დათმობასაც გთხოვს, და სწორედ ამაშია საქმე!..
აი, მივაღწიე ყველაზე მტკივნეულ წერტილს; ყველაფერი შეიძლება დათმო, ეგოც, სიამაყეც, პრესტიჟიც, მითუმეტეს მატერიალური კეთილდღეობა, მაგრამ... არა საკუთარი თავის სიყვარული. რეალურად ყველაფერი, მაგრამ... არა თვითონ სიყვარული. თავმოყვარეობის დათმობა უზარმაზარი დილემის წინაშე გვაყენებს. მის გარეშე ვერავინ ვერ გვეყვარება - ფაქტია, მისით კიდევ უპირობო სიყვარული არ გამოდის. ვის შეუძლია ეს?
/Любовь к себе как творчество/ Антоний, Сурожский
…Если мы не сумели себя любить, мы не сумеем любить кого бы то ни было. Жизнь, опыт показывает, что мы можем одарить других только тем доверием, которое способны дать себе, той любовью, которую можем дать себе, и т.д. Мы можем дать только то, что у нас есть. И если у нас нет определенного отношения к себе, мы не можем иметь этого отношения к другим. Без уважения к себе мы других не уважаем; без любви к себе — правильно понятой — мы не можем любить других.
წარმოვიდგინე ქალი (ან თუნდაც მამაკაცი, რა მნიშვნელობა აქვს, უბრალოდ ერთი ბანალური მაგალითი მინდა მოვიყვანო), რომელსაც ასე უპირობოდ უყვარს თავისი მეორე ნახევარი, ის კი ფიზიკურად ძალადობს მასზე (თუ ძალადობას დავუშლით, ეს უკვე პირობაა), ატყუებს (თუ ტყუილს ვაპროტესტებთ, ესეც პირობაა), ამცირებს სხვების თვალწინ (მერე რა, აბა ხომ ვერ წაუყენებ პირობას, თუ დამამცირებ შენგან წავალო?), ღალატობს, სახლშიც კი მოჰყავს საყვარლები უკვე ისე გათავხედდა, ვინაიდან არავინ არასდროს არაფერს არ აპროტესტებს, რატომაც არა? თუ პირობას წაუყენებ, რომ პატივი გცეს და მსგავსი "ბარდაგი" აღარ მოაწყოს, თუნდაც შენი თანდასწრებით? შენით თუ უშენოდ, მაინც პირობაა. (ცოტა გადავაჭარბე, მაგრამ აქ მე ჩვეულებრივ ურთიერთობაზე ხომ არ მაქვს საუბარი, უპირობო სიყვარულის შემთხვევაში როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები, ამის დანახვას ვცდილობ). არადა მართლაც გელახება თავმოყვარეობა ამ დროს, არამცთუ გელახება, სრულიად კარგავ მას, ამავე დროს კარგავ როგორც სხვების, ასევე საკუთარი თავის პატივისცემას, ფაქტობრივად იმდენად გასწორებენ მიწასთან, იმდენად გამცირებენ და განადგურებენ, რომ ერთ მშვენიერ დღეს, არც მეტი არც ნაკლები, არარაობად იქცევი, არაფრად, ნულად... ყველაფერი მას შესწირე, არასდროს არაფერს არ სთხოვდი, ყველაფერს უთმობდი, პატიობდი, არაფერს არ აპროტესტებდი, პირობებს და მოთხოვნებს არ უყენებდი, გიყვარდა ყოველთვის (უპირობოდ, აქ უკვე თამამად შეგვიძლია ეს ვთქვათ), რაც არ უნდა გაეკეთებინა (თუ გაეფუჭებინა), მაინც თვალებში შესციცინებდი... მან კი, ადგა და უბრალოდ ფეხქვეშ გაგთელა, რატომ? იმიტომ, რომ შენ თვითონ მიეცი შენი განადგურების უფლება, იმიტომ რომ საკუთარი თავის სიყვარული აღარ გაგაჩნდა. არავის არ უნდა არარაობა გვერდით. ასეთ უპირობო სიყვარულზე გვაქვს პრეტენზია? მსგავსი, არაფრის მომცემი და უაზრო "მსხვერპლი" სიყვარულისთვის, აზრს კარგავს, ვინაიდან სიყვარულს კი არ ემსხვერპლები, პირიქით სიყვარულს წირავ მსხვერპლად, კლავ და ანადგურებ. ეს არ არის სიყვარული, ეს ყველაფერია სიყვარულის გარდა. ეს იგივეა, რაც - ომი მშვიდობის გამო. სიყვარული ასეთი უთავმოყვარეო და საკუთარი თავის უარმყოფელი ვერასოდეს იქნება.
ერთი სიტყვით, ვერავის ვერაფერს ვერ დაუშლი, ეგ ისედაც ფაქტია, მაგრამ ასეთ დროს ჩვეულებრივ შემთხვევებში გაქვს არჩევანის საშუალება, უბრალოდ არ აიტანო ეს მარაზმი და გათავისუფლდე შენივე ნებით, ადგე და უბრალოდ წახვიდე, ვერავინ დაგიშლის. არც პირობას უყენებ, მაგრამ აღარც სიყვარულზე აქვს ვინმეს პრეტენზია... თუმცა ასეთ დროს უფრო მეტი შანსია სიყვარული არ მოკვდეს და მერეც გაგრძელდეს, თუნდაც ცხოვრების ბოლომდე.
გამკვირვებია იმ ადამიანების, ვინც ასე დაუფიქრებლად იღებს თავის თავზე ამხელა პასუხისმგებლობას (არა მარტო ერთ ადამიანზე, მთელ სამყაროზეც კი) და თამამად და ამაყად აცხადებს, რომ უპირობო სიყვარულის უნარი აქვს. ხვდებიან მაინც, რამხელა წარმოდგენა აქვთ თავზე? მინდა შევახსენო, რომ თვითონ "ღმერთსაც" კი უამრავი პირობა აქვს ჩვენს წინაშე წამოყენებული: არ მოკლა, არ იმრუშო, არ მოიპარო, და ა.შ. თორემ... (პირობაა უბრალოდ ასეთი), თორემ "სამოთხეში ვერ მოხვდები". რატომ? განა ღმერთი თავად უპირობო სიყვარული არ არის? ჩვენ ხომ ამასაც ისევე ხშირად ვიმეორებთ, რომ მას უპირობოდ ვუყვარვართ... და თუ მართლაც უპირობოდ ვუყვარვარ, მიუხედავად იმისა, დავიცავ თუ არა მის მოთხოვნებს, ხომ ვერ უნდა გამიმეტოს სამუდამო ტანჯვისთვის? როგორღა გამოდის უპირობო, თუ ასე არ იზამს? ბოლოს და ბოლოს, თუკი თვითონ ღმერთს არ შეუძლია ასეთი სიყვარული, პირობების გარეშე, მე როგორ უნდა შევძლო?.. მილიონი კითხვა ჩნდება.
თვით უპირობო სიყვარული - პირობას გვიყენებს. პარადოქსი! ან ჩვენ არ გვესმის ამ ცნების მნიშვნელობა, ან რაღაცაშია საქმე... რაღაც გამოგვრჩა. ფაქტია, რომ "ღვთიური" უპირობო სიყვარული სახიფათოა ცხოველურ - ადამიანურ სივრცეში, ეს მისთვის თვითგანადგურების ტოლფასია. ადამიანის ცნობიერება ასეთი სიყვარულის მიღებისთვის მზად არაა. განა მართლა არ არის ღმერთი უპირობო სიყვარული?! რათქმაუნდა არის! უბრალოდ, როცა სამყარო ასეთ სიყვარულს გჩუქნის, შენ კი ვერ იღებ, ვერ იტევ, ვერ უფრთხილდები, ფეხქვეშ თელავ და ანადგურებ, უბრალოდ "უპირობოდ" არ განდობს და გასანადგურებლად ხელში არ ჩაგიგდებს თავს. განა მას არ უყვარხარ უპირობოდ, უბრალოდ უპირობოდ არ ენდობა შენს ცნობიერებას იქამდე, სანამ მის მიღებას არ ისწავლი. მიღების უნარის გარეშე, ყველა "გაცემა" უშედეგოა; ვერ ჩატევ ტონა წყალს ლიტრიან ქილაში, როგორც არ უნდა ეცადო... ხოდა, პირობას გიყენებს, გთხოვს, გასწავლის, როგორ გაზარდო შენი ჭურჭელი, ნელნელა, ეტაპ-ეტაპ, ისე რომ ხელში არ შემოგატყდეს, არ დაღვარო ან არ დააქციო მიღებული, არ დააბინძურო და არ გაფლანგო... გაიზარდო, გაფართოვდე და უფრო და უფრო მეტი დაიტიო.
ნებისმიერი სიყვარული თავისთავად უპირობოა, თუკი ის მართლა სიყვარულია; სწორედ ამიტომაც ის პირველ რიგში თავისი თავის გაზრდაზე და გაძლიერებაზე "ზრუნავს", ამიტომ ნებისმიერი ფორმალური "პირობა", თუ შეზღუდვა, ისევ ამ სიყვარულის გადარჩენას ემსახურება, რომ არ განადგურდეს უვიცი, ბრმა ადამიანის ხელში. ვინაიდან, თუკი მთავარი მიზანი თვითონ სიყვარულია და არა კონკრეტული "ობიექტი", მაშინ არასოდეს შეეწირება სიყვარული ობიექტს, პირიქით - სწორედ სიყვარულს უნდა შეეწიროს საბოლოოდ ყველა ობიექტი "უპირობოდ" (ზემოთ მოყვანილი მაგალითი სწორედ ამას ასახავს, სადაც სიმბოლურად "ქალი" უპირობო სიყვარულის მაგალითია, ხოლო "მამაკაცი" ობიექტის, რომელიც უნდა შეეწიოს სიყვარულს, და არა პირიქით).
კი... მზე ყველას განურჩევლად ჩუქნის სითბოს, როდესაც თავად იწვის, მაგრამ ჩამქრალი, ცივი მზე ვერც საკუთარ თავს და ვერც სხვას ვერ გაათბობს.

/18.01.2017/

Комментариев нет:

Отправить комментарий