ვარსკვლავი

3 ივნისი. არც მეტი არც ნაკლები 2200 მეტრი ზღვის დონიდან... საღამოს 7-8 საათი იქნებოდა ტყიდან რომ გამოვაღწიეთ, ჯერ გაუკვალავი ბილიკით, რომელიც ცოტა ხანში უფრო გარჩევადი გახდა და რომელმაც საბოლოოდ ხრეშიან გზაზე გაგვიყვანა. ბუნდოვნად მახსოვს... ალბათ „რუკზაკით“ წამოღებული ნარჩენი ღვინის ბრალი იყო, წყალი არ გვქონდა, ხოდა მოწყურებულები ღვინოს ვწრუპავდით გზადაგზა... აბა, ტყეში 12 საათიანი უგზო-უკვლოდ ბოდიალის დროს სხვა რა უნდა გვექნა?.. გზის დანახვა უკვე იმედი იყო, ოღონდ სიარულის თავი აღარ გვქონდა, არც ის ვიცოდით ზუსტად სად ვიყავით, უბრალოდ ვიცოდით რომ ქვემოთ უნდა ჩავყოლოდით გზას, ნებისმიერ შემთხვევაში მხოლოდ ქვემოთ.

სრული მოწყვეტა, ფიზიკური, გონებრივი. შიში ნული... ღია გაშლილი მინდორი თითქოს სუნთქვაში გვეხმარებოდა, გულში ჩაგვიკრა, ჩვენს მაგივრად შლიდა თავის უზარმაზარ ფილტვებს და ღრმად ისუნთქავდა... ისე ღრმად, რომ აი ასე, ბალახებზე და გვირილებზე ჩახუტებულებს მიგვეძინა მის გულზე. ყველაზე მეფური ძილი იყო რაც კი მახსოვს. არასოდეს, არცერთ რბილ ლეიბზე და არცერთი ფაფუკი საბნის ქვეშ არ მიგრძვნია თავი სამყაროს დედოფლად... გვირილად, სიოდ, ცვარად. არასოდეს ყოფილა სიზმარი ასე ლამაზი, როგორც იმ საღამოს, ღია ცის ქვეშ.

თვალი რომ გავახილე, უკვე ვარსკვლავები მდარაჯობდნენ. ისე ანათებდნენ, თითქოს მზემ დაავალა, „მე რომ წავალ, არ გაბედოთ და არ შემიშინოთო“... გულაღმა ვიწექი, რაღაცის ან ვიღაცის მოლოდინში. ისეთი სიჩუმე იყო, ვარსკვლავების ჩურჩულიც კი მესმოდა. ოჰ, როგორ მომინდა მეც ერთერთი მათგანი ვყოფილიყავი, არ მანაღვლებდა არც ღამე, არც მინდვრის გარშემო დაბურული ტყე, ისე მინდოდა მეც ზემოდან მეცქირა დედამიწისთვის, მეც ასევე გამენათებინა გზა კვალდაკარგული ადამიანებისთვის... გვიანღა მივხვდი ამ ფიქრებში, პულსი ორჯერ რომ მომმატებოდა, ნეკნებით ვიგრძენი გაძლიერებული გულის ფეთქვა, მიწას რომ ეხეთქებოდა ზურგის მხრიდან. გვიანღა მივხვდი, რომ ვარსკვლავების ჩურჩულის მოსმენა სიზმარი არ იყო და... ასე ხომ „არ შეიძლებოდა“? ვინ დამიჯერებდა...

03.06.1990 – „პირველად ვესაუბრე ვარსკვლავებს. ხვამლი“. მაშინ დღიური მქონდა, როგორც ყველა გოგონას 13-14 წლის ასაკში, მაგრამ ეს არ ჩამიწერია. ხომ შეიძლებოდა ვინმეს ენახა?! მაგრამ, რომ ჩამეწერა, ასე დავწერდი ზუსტად. მეტს არაფერს.

ჩემ ძმას ჯერ კიდევ ეძინა, თერთმეტი წლის იყო მაშინ. მეც სიამოვნებით გავაგრძელებდი ძილს, რომ არა მათი ჩურჩული, სუნთქვას რომ გიჩერებს უნებლიედ, ოღონდაც მათ საუბარს მოუსმინო. მოუცველი სიჩუმე იდგა, რომ დაიკარგები და გაიშლები მასში, ისეთი. ალბათ ამიტომაც დავიკარგეთ. და ნეტავ იცოდეთ, როგორ მიხაროდა ეს ამბავი იმ მომენტში, ვინმესთვის რომ მეთქვა, ალბათ დიაგნოზს ადგილზევე დამისვამდნენ. ამიტომ მეც სიჩუმე ვარჩიე. სიჩუმე და მოსმენა იქ ვისწავლე. მხოლოდ მათ საუბარში ჩავერიე, ისეთივე მდუმარეში, უსიტყვოში, როგორებიც თავად არიან. უსიტყვო ლაპარაკიც მაშინ ვისწავლე, მათ მასწავლეს. ყური მოკრეს, რომ მეც მინდოდა იქ, ზემოთ... გაეცინათ. ოღონდ არა დამცინავად, რაღაცნაირად, ბავშვურად... თან თვალები რომ უციმციმებთ, ისე.

მერე ერთმა, ამასობაში ჩემად რომ დავიგულე ზედმეტი მელანქოლიურობის გამო, მითხრა: „ვარსკვლავი ვერ გახდები, ვარსკვლავად უნდა დაიბადო! იცი, თქვენ რომ გვიყურებთ ქვემოდან და ჩვენს ნათებას შენატრით, ჩვენ აქ, თქვენს ანთებულ გულებს შევნატრითო... განა არ იცი, რომ ყოველი ანთებული გულიდან ერთი ვარსკვლავი იბადებაო? განა არ იცი, რომ თითოეულ თქვენგანს უფრო მეტად შეუძლია ნათება, ვიდრე აქ, ჩვენთან ერთ ვარსკვლავსო?..“

არა, არ ვიცოდი... მართლა არ ვიცოდი და თვალებზე ცრემლი მომადგა. ამასობაში ხრეშიან გზაზე ავტომობილის ფარები გამოჩნდა. ხმაურიანად მოხრიგინებდა. სულ დაარღვია მდუმარება. დილიდან გვეძებდნენ. ისევ გულაღმა ვიწექი, ოღონდ ცრემლიანი. მათ კი ეგონათ სიბნელის და ტყის შემეშინდა... მე ხმა არ ამომიღია... მხოლოდ გულში ვიმეორებდი: „ვარსკვლავი ვერ გახდები, ვარსკვლავად უნდა დაიბადო!"

/13.12.2016/